Przepisy FIDE, rozdział 3: Posunięcia bierek

3.1. Żadna bierka nie może stanąć na polu zajętym przez inną bierkę tego samego koloru. Bierka przesunięta na pole zajęte przez bierkę przeciwnika, "bije" tę bierkę w tym samym posunięciu. Zbita bierka musi być natychmiast usunięta z szachownicy, co jest integralną częścią posunięcia. Sformułowanie "bierka atakuje bierkę przeciwnika" oznacza, że dana bierka może zbić bierkę przeciwnika stojącą na tym polu, zgodnie z artykułami 3.2 - 3.5.

3.2. (a) Królowa (Hetman) może poruszać się na dowolne pole po liniach, rzędach i przekątnych, na których się znajduje.

(b) Wieża może poruszać się na dowolne pole po liniach i rzędach, na których się znajduje.

(c) Goniec może poruszać się na dowolne pole po przekątnych (diagonalach), na których się znajduje.

Podczas wykonywania tych ruchów, królowa, wieża oraz goniec nie mogą przemieszczać się przez pola zajmowane przez inne bierki.

3.3. Skoczek może poruszać się na jedno z najbliższych pól, ale z wyłączeniem tych, które przylegają do pola, na którym stoi, oraz pól położonych na tej samej linii, rzędzie czy przekątnej.

3.4. (a) Pionek może poruszać się tylko naprzód na niezajęte pole przed nim na tej samej linii, na której się znajduje,

(b) Pionek w pierwszym posunięciu może pójść naprzód o jedno pole, jak przedstawiono w (a), lub alternatywnie o dwa pola na tej samej linii, na której się znajduje, pod warunkiem, że oba pola są niezajęte,

(c) Pionek może pójść na pole zajęte przez bierkę innego koloru i jednocześnie ją pobić, jeżeli znajduje się ona na sąsiedniej linii i zarazem na diagonali przed pionkiem,

(d) Pionek atakujący pole przekroczone przez pionka przeciwnika, który przesunął go w jednym posunięciu o dwa pola z pierwotnie zajmowanej pozycji, może tego pionka zabić tak, jak gdyby pionek przeciwnika został przesunięty tylko o jedno pole. Takie bicie może być wykonane tylko bezpośrednio po ruchu pionka przeciwnika i nazywa się "biciem w przelocie" (tzw. "en passant").

(e) Pionek, który doszedł do przeciwnego brzegu szachownicy musi być natychmiast, w ramach tego samego posunięcia, zamieniony na hetmana, wieżę, gońca lub skoczka tego samego koloru. Wybór gracza nie jest ograniczony do figur, które zostały zbite do tego momentu. Taka zamiana pionka nazywa się "promocją", a działanie promowanej figury jest natychmiastowe.

3.5. (a) Król może wykonać posunięcie na dwa różne sposoby, a mianowicie:

(i) przesuwając się na dowolne, sąsiednie pole, które nie jest atakowane przez żadną z bierek przeciwnika. Przyjmuje się, że pola są atakowane przez bierki przeciwnika, nawet w sytuacji, gdy te bierki nie mogą wykonać żadnego ruchu,

lub

(ii) "roszując". Roszada jest jednoczesnym posunięciem króla i jednej z wież tego samego koloru, znajdującej się w tym samym rzędzie. Roszada jest traktowana jako jeden ruch królem i jest wykonywana w następujący sposób: króla przesuwa się z jego wyjściowego pola o dwa pola w tym samym rzędzie, w kierunku jednej z wież, następnie tę wieżę przenosi się ponad królem na pole, które on właśnie przekroczył.

(1) Roszada jest niedozwolona:

[a] jeżeli król wykonał już posunięcie lub

[b] w kierunku wieży, która wykonała już posunięcie

(2) Roszada jest przejściowo niemożliwa:

[a] jeżeli pierwotne pole króla, albo pole, które król ma przekroczyć, względnie to, które ma zająć, jest atakowane przez jedną lub więcej bierek przeciwnika.

[b] jeżeli między królem i wieżą, w kierunku której król ma się przesunąć, znajduje się jakakolwiek figura.

(b) Określenie "król jest szachowany" odnosi się do pozycji, w której król jest atakowany przez jedną lub więcej bierek przeciwnika, nawet w przypadkach, w których te bierki nie mogą wykonywać ruchów.

Nie ma konieczności oznajmiania szacha.

Nie wolno wykonać posunięcia, które wprowadza króla pod szacha lub pozostawia króla pod szachem.