Przepisy FIDE, rozdział 6: Zegar szachowy

6.1. Określenie "zegar szachowy" oznacza zegar z dwiema tarczami (wyświetlaczami), połączonymi w taki sposób, że po uruchomieniu zegara pomiar czasu następuje tylko na jednej z nich (na jednym wyświetlaczu).

Określenie "zegar" w "Przepisach Gry FIDE" oznacza jedną z tarcz zegara szachowego.

Określenie "spadnięcie chorągiewki" oznacza, że upłynął czas przyznany zawodnikowi.

6.2. Grając partię przy użyciu zegara szachowego, każdy z zawodników jest zobowiązany wykonać określoną liczbę posunięć (lub wszystkie posunięcia) w regulaminowym czasie, z ewentualnym uwzględnieniem dodatkowego czasu przyznanego na każde posunięcie. Warunki te muszą być sprecyzowane przed rozpoczęciem imprezy.

Czas do namysłu, zaoszczędzony przez zawodnika w jednym etapie gry jest dodawany do jego czasu w następnym etapie, z wyjątkiem partii, w których stosuje się tzw. "opóźnioną kontrolę czasu" (ang. "the time delay" mode). W "opóźnionej kontroli czasu" obaj zawodnicy otrzymują tzw. "podstawowy czas do namysłu" oraz "ściśle określony dodatkowy czas" na każdy ruch. Odliczanie podstawowego czasu do namysłu następuje z chwilą wyczerpania czasu dodatkowego. Jeżeli zawodnik naciska zegar przed upływem czasu dodatkowego, to jego podstawowy czas do namysłu nie ulega zmianie, niezależnie od tego, jaką część dodatkowego czasu wykorzystał na ruch.

6.3. Każda tarcza zegarowa posiada "chorągiewkę sygnalizacyjną". Natychmiast po opadnięciu chorągiewki, należy sprawdzić czy zostały spełnione wymagania art. 8.1.

6.4. Przed rozpoczęciem partii sędzia ustala miejsce ustawienia zegara na stole.

6.5. O ustalonej godzinie rozpoczęcia partii uruchamia się zegar zawodnika mającego białe bierki.

6.6. Jeżeli obaj zawodnicy są nieobecni przy rozpoczęciu partii, to konsekwencje opóźnionego stawienia się do gry ponosi wyłącznie zawodnik, który ma białe bierki (zegar białych jest włączony aż do chwili przybycia tego zawodnika), chyba że w regulaminie turnieju są określone inne wymagania lub sędzia podejmie inną decyzję.

6.7. (a) W trakcie partii każdy zawodnik po wykonaniu posunięcia na szachownicy powinien nacisnąć dźwignię zegara, zatrzymując swój zegar i uruchamiając zegar przeciwnika. Każdy z zawodników, po wykonaniu każdego swojego ruchu, musi mieć możliwość naciśnięcia dźwigni zegara i jego przełączenia. Ruch nie jest zakończony dopóki zawodnik nie naciśnie dźwigni zegara, z wyjątkiem sytuacji, gdy wykonane posunięcie kończy partię ze skutkiem natychmiastowym (patrz art. 5.1, 5.2 i 5.3)

Okres upływający pomiędzy wykonaniem ruchu na szachownicy i naciśnięciem dźwigni zegara (zatrzymanie własnego zegara i uruchomienie zegara przeciwnika), jest traktowany jako integralna część czasu będącego w dyspozycji zawodnika na wykonanie posunięcia.

(b) Zawodnik jest zobowiązany do przełączania zegara tą samą ręką, którą wykonał posunięcie. Zawodnikowi nie wolno trzymać palca na przycisku zegara, ani "wisieć" ręką nad dźwignią.

(c) Zawodnik jest zobowiązany do właściwego obchodzenia się z zegarem. Zabronione jest zbyt mocne i gwałtowne naciskanie zegara, podnoszenie go lub uderzanie. Niewłaściwe obchodzenie się z zegarem powinno być karane zgodnie z art. 13.4.

6.8. Przyjmuje się, że chorągiewka sygnalizacyjna opadła, gdy sędzia stwierdzi ten fakt, względnie, gdy jeden z zawodników złoży prawidłową reklamację.

6.9. Z wyjątkiem sytuacji sprecyzowanych w artykułach 5.1, 5.2 i 5.3, zawodnik, który nie wykonał regulaminowej liczby posunięć w ustalonym czasie, przegrywa partię. Jednakże, partię uznaje się za remisową, jeżeli końcowa pozycja jest taka, że przeciwnik, za pomocą jakiejkolwiek serii prawidłowych posunięć (biorąc pod uwagę najmniej sensowną obronę), nie jest w stanie zamatować króla zawodnika, który przekroczył czas.

6.10. Każde wskazanie zegara uważa się za miarodajne, jeżeli nie ma widocznych jego uszkodzeń. Uszkodzony zegar szachowy należy wymienić. Sędzia, według swego najlepszego rozeznania, powinien określić czas zużyty przez obu zawodników i nastawić go na nowym zegarze.

6.11. Jeżeli obie chorągiewki sygnalizacyjne opadły i nie można ustalić, która z nich opadła pierwsza, grę należy kontynuować.

6.12. (a) Jeżeli partia wymaga przerwania, sędzia powinien zatrzymać oba zegary.

(b) Zawodnik może zatrzymać zegar tylko w sytuacjach, które wymagają asysty sędziego, np. kiedy promuje pionka, a wymagana figura jest niedostępna.

(c) Sędzia podejmuje decyzję o wznowieniu partii.

6.13. Jeśli podczas partii wystąpiła nieprawidłowość i należy odtworzyć prawidłową pozycję albo ustawić figury na właściwych polach, to sędzia, według swego najlepszego rozeznania, powinien zadecydować, jaki czas należy nastawić na obu zegarach. Jeśli to konieczne, to powinien również dokonać korekty licznika posunięć.

6.14. Ekrany, monitory i szachownice demonstracyjne, pokazujące aktualną pozycję na szachownicy, ruchy i liczbę wykonanych posunięć, jak również zegary pokazujące liczbę wykonanych posunięć, mogą być umieszczone na sali turniejowej. Jednakże zawodnik nie ma prawa składania reklamacji, opierając się na informacji uzyskanej w ten sposób.